Prawidłowe oznakowanie mięsa i przetworów mięsnych ma ogromne znaczenie nie tylko dla konsumentów, ale również dla producentów. Etykieta powinna zawierać szereg niezbędnych informacji, które regulowane są przepisami prawa.
Wywiadu dla portalu FirmyMiesne.pl na temat etykietowania mięsa i przetworów mięsnych udzieliła Beata Bakalarska, Naczelnik Wydziału Kontroli Artykułów Pochodzenia Zwierzęcego z Biura Kontroli Jakości Handlowej.
Remigiusz Zagraba: Jakie informacje powinny być umieszczone na etykiecie mięsa i wędlin ?
Beata Bakalarska: Informacje, które obowiązkowo powinny być umieszczone na etykiecie każdego środka spożywczego, w tym również mięsa i wędlin, zostały wskazane głównie w rozporządzeniu 1169/2011. Do tych obowiązkowych informacji należą m.in. nazwa produktu i wykaz składników, które zostały wykorzystane do jego produkcji, okres przydatności do spożycia oraz masa netto. Szczegółowo zakres obowiązkowych informacji podany jest w art. 9 rozporządzenia 1169/2011. Istotne jest, że na przetworach mięsnych – czyli kiełbasach, parówkach, szynkach, pasztetach, konserwach itp.- musi być umieszczona informacja o wartości odżywczej. W przypadku mięsa w elementach lub mielonego należy dodatkowo umieścić dane o kraju pochodzenia. W zależności od gatunku zwierzęcia kwestie sposobu podawania w oznakowaniu informacji o pochodzeniu określone są w rozporządzeniu 1337/2013 – dla mięsa wieprzowego, drobiowego, z owiec i kóz lub dla wołowiny w rozporządzeniu 1760/2002.
Przetwory mięsne nie są zdefiniowane w przepisach tak jak na przykład przetwory mleczne lub soki czy dżemy. Ich skład, nazwy ani żadna charakterystyka nie są opisane w żadnych przepisach. Stąd tak istotne jest, aby nazwy wędlin i wszystkich przetworów mięsnych posiadały bardzo rozbudowany opis nie budzący wątpliwości żadnego konsumenta.
R.Z.: Jakie służby czy instytucje są uprawnione do przeprowadznia kontroli zgodności etykiet z produktem?
B.B.: Etykiety środków spożywczych i wszystko co rozumiemy przez określenie informacja przeznaczona dla konsumenta mogą być skontrolowane przez wszystkie służby powołane w Polsce do urzędowej kontroli żywności. Każda z inspekcji będzie kontrolowała oznakowanie żywności w zakresie zgodnym ze swoimi ustawowymi kompetencjami. Informacje przeznaczone dla konsumenta oraz sposób ich podania mogą zostać sprawdzone przez właściwe służby na każdym etapie wprowadzania do obrotu, a więc u producenta, w sklepie, w hurtowni i w restauracji. Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) kontroluje żywność w trzech obszarach: właściwości organoleptyczne, czyli smak, barwę, zapach i konsystencję itp., parametry fizykochemiczne, czyli to, czego konsument nie może zobaczyć kupując żywność, np. zawartość tłuszczu lub wody, gatunek mięsa jaki znajduje się w wyrobie itp. Trzecim elementem kontroli IJHARS jest znakowanie środka spożywczego. Przykładowo sprawdzamy więc czy na etykiecie zostały umieszczone wszystkie obowiązkowe informacje wynikające z rozporządzenia 1169/2011 oraz czy są one zgodne z prawdą – czy nie doszło do fałszowania żywności. Nie sprawdzamy jednak jaką wartość odżywczą i wpływ na zdrowie ludzi mają poszczególne składniki żywności, czy zawierają szkodliwe pozostałości lub czy doszło do jakiegoś skażenia, np. pałeczkami Salmonelli. Te kwestie, związane z bezpieczeństwem zdrowotnym żywności, leżą w gestii innych inspekcji.
Bardzo podobny zakres kontroli do naszych ma Inspekcja Handlowa. Posługując się właściwie tymi sami przepisami IJHARS kontroluje jakość handlową żywności u producentów, a więc tam gdzie jest ona wytwarzana, natomiast IH sprawdza to samo w sklepach i w gastronomii.
R.Z.: Jakie konsekwencje może ponieść producent wprowadzając do sprzedaży produkt bez etykiety lub sfałszowany?
B.B.: Na pewno taki produkt nie powinien znaleźć się w obrocie i trafić do konsumenta. IJHARS posiada narzędzia w postaci kar pieniężnych nakładanych na przedsiębiorcę, który wprowadza do obrotu artykuły zafałszowane lub o niewłaściwej jakości handlowej. W pierwszym przypadku mówimy o kwocie w wysokości nawet 10% przychodu, ale nie niższej niż 1000 złotych. Natomiast przy kwalifikacji nieprawidłowej jakości podmiot podlega karze pieniężnej w wysokości do 5-krotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub możliwej do uzyskania po wprowadzeniu tych artykułów do obrotu, ale nie niższej niż 500 złotych. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości do podmiotu przekazywane są również zalecenia pokontrolne, w których wzywa się do usunięcia nieprawidłowości w określonym terminie. Nie wykonanie tych zaleceń skutkuje również karą pieniężną. IJHARS może również decyzją administracyjną zakazać wprowadzenia do obrotu danego środka spożywczego lub nakazać zmianę jego oznakowania.
