Biogazownia utylizacyjna w zakładzie mięsnym
Marek Barys
ObowiÄ…zujÄ…ca aktualnie ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21), wprowadziÅ‚a do prawodawstwa polskiego szereg postanowieÅ„ przyjÄ™tych na szczeblu unijnym, dotyczÄ…cych gospodarowania odpadami. PoskutkowaÅ‚o to wzrostem cen za zewnÄ™trznÄ… utylizacjÄ™ odpadów poprodukcyjnych. JednoczeÅ›nie należy siÄ™ spodziewać kolejnych zmian, ponieważ już wkrótce zacznie obowiÄ…zywać ustawa o odnawialnych źródÅ‚ach energii, uchwalona w dniu 16 stycznia 2015 r. przez Sejm RP.
BiorÄ…c pod uwagÄ™ uwarunkowania ekonomiczne oraz ekologiczne, wynikajÄ…ce z aktualnego stanu prawnego i spodziewanych zmian zasadnym wydaje siÄ™, aby temat organicznych odpadów poprodukcyjnych potraktować z należytÄ… starannoÅ›ciÄ….
PrzykÅ‚adem modelowego rozwiÄ…zania w tym zakresie jest realizacja prototypowej instalacji utylizacyjnej w jednym z zakÅ‚adów miÄ™snych w województwie kujawsko - pomorskim, która potwierdziÅ‚a wszystkie zaÅ‚ożenia projektowe, zgodnie z którymi wykorzystanie potencjaÅ‚u energetycznego opiera siÄ™ wyłącznie na organicznych odpadach poprodukcyjnych i osadach Å›ciekowych z zakÅ‚adowej oczyszczalni, bez koniecznoÅ›ci dodawania innych komponentów.
Rys. 1. Biogazownia zrealizowana w jednym z zakÅ‚adów miÄ™snych (fot. M. Barys)
W wybudowanej biogazowni przetwarzana jest wiÄ™kszość ubocznych produktów pochodzenia zwierzÄ™cego (UPPZ), powstajÄ…cych w zakÅ‚adzie miÄ™snym. Do biogazowni kierowane sÄ… UPPZ kategorii II, takie jak: obornik, przewód pokarmowy i jego treść oraz kategorii III, takie jak: części niejadalne, krew, skóry, skwarki i produkty miÄ™sne z wadami handlowymi.
Wszystkie uboczne produkty pochodzenia zwierzÄ™cego poddane sÄ… rozdrobnieniu i wstÄ™pnej obróbce termicznej, a nastÄ™pnie przetworzone w komorach fermentacji w warunkach mezofilowych. Ostatecznymi produktami tych procesów jest biogaz i nawóz rolniczy, które sÄ… lokalnie zagospodarowane, przy czym biogaz jest spalony w zakÅ‚adowej kotÅ‚owni, zaÅ› nawóz organiczny jest wykorzystywany do nawożenia upraw rolniczych.
PrzyjÄ™ta technologia utylizacji odpadów, jest zgodna z rozporzÄ…dzeniem nr 1069/2009 (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 października 2009 r. okreÅ›lajÄ…cym przepisy sanitarne dotyczÄ…ce produktów ubocznych pochodzenia zwierzÄ™cego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi. W zależnoÅ›ci od kategorii odpadów poddanych przetwarzaniu, przyjÄ™to zróżnicowane metody ich wstÄ™pnej obróbki, czyli mechanicznego rozdrobnienia i dalszej hydrolizy termociÅ›nieniowej prowadzonej w urzÄ…dzeniach specjalistycznych - destruktorach. W trakcie przygotowania materiaÅ‚u wsadowego sÄ… realizowane dwa procesy technologiczne:
· pasteryzacja, która w zależnoÅ›ci od rodzaju odpadów odbywa siÄ™ w zakresie temperatury 70 - 110°C, przez minimum 60 minut,
· hydroliza termociÅ›nieniowa, czyli dezintegracja struktur tkankowych i komórkowych w efekcie dynamicznej dekompresji przegrzanej substancji wsadowej.
Ostateczna utylizacja materiaÅ‚u wsadowego jest realizowana w reaktorach beztlenowych, gdzie wsposób ciÄ…gÅ‚y, w procesie fermentacji metanowej – mezofilowej, jest prowadzona destrukcja materii organicznej, z przetworzeniem na biogaz i nawóz organiczny. Efektem zastosowania kompletnej technologii utylizacji odpadów poprodukcyjnych w procesie fermentacji mezofilowej jest:
· pozyskanie energii z odnawialnego źródÅ‚a,
· wytworzenie atestowanego nawozu rolniczego,
· likwidacja uciążliwoÅ›ci zwiÄ…zanych ze skÅ‚adowaniem i ekspedycjÄ… odpadów.
Rys. 2. Biogaz z odpadów poubojowych – 70% metanu (fot. M. Barys)
Z 10 t odpadów poprodukcyjnych w ciÄ…gu doby, uzyskuje siÄ™:
· 1600 m3 biogazu,
· 1,4 t atestowanego nawozu rolniczego.
RozważajÄ…c efektywność zastosowanej w biogazowani technologii do utylizacji odpadów poprodukcyjnych, należy zwrócić uwagÄ™ na istotne uwarunkowania ekonomiczne:
· surowiec energetyczny (odpady poprodukcyjne) jest już zgromadzony, nie trzeba wiÄ™c ponosić nakÅ‚adów na jego pozyskanie,
· przetwarzanie odpadów na miejscu eliminuje wysokie koszty zwiÄ…zane z ich zewnÄ™trznÄ… utylizacjÄ…,
· uzyskany z odpadów i osadów Å›ciekowych biogaz jest źródÅ‚em energii odnawialnej,
· wyprodukowany nawóz rolniczy znajduje popyt u lokalnych odbiorców.
Rys. 3. Reaktory beztlenowe (fot. M. Barys)
ReasumujÄ…c należy uznać, że w przypadku zastosowania metod fermentacyjnych do utylizacji odpadów z przemysÅ‚u miÄ™snego, można osiÄ…gnąć wiele korzyÅ›ci dla zakÅ‚adu i jego otoczenia:
· rozwiÄ…zanie problemu utylizacji Å›cieków i odpadów z procesów przetwórstwa miÄ™sa i produkcji jego przetworów,
· produkty odpadowe, powstajÄ…ce w przetwórstwie spożywczym, stajÄ… siÄ™ źródÅ‚em odnawialnej energii,
· przetwarzanie odpadów poprodukcyjnych w miejscu ich powstania jest najbardziej efektywnÄ…, z punktu widzenia ekonomii i ekologii, metodÄ… utylizacji,
· zaprezentowana technologia utylizacji odpadów, powstajÄ…cych w przemyÅ›le przetwórstwa miÄ™sa, jest technologiÄ… kompleksowÄ…, chroniÄ…cÄ… wszystkie elementy Å›rodowiska naturalnego.
Marek Barys - Kujawsko Pomorskie Stowarzyszenie Odnawialnych ŹródeÅ‚ Energii