NIK sprawdzi, jak funkcjonuje nadzór nad transportem i ubojem zwierzÄ…t gospodarskich. KontrolÄ™ poprzedziÅ‚ zorganizowany przez IzbÄ™ panel ekspertów. Przedstawiciele organizacji spoÅ‚ecznych oraz paÅ„stwowych inspekcji dyskutowali o skutecznoÅ›ci przyjÄ™tych w polskim prawie rozwiÄ…zaÅ„.
Zaproszeni do NIK eksperci nie zostawili zÅ‚udzeÅ„ - Polsce daleko jeszcze do zachodnioeuropejskich standardów ochrony zwierzÄ…t gospodarskich. Sam nadzór nad ich transportem jest mocno utrudniony. Inspekcja weterynaryjna nie może samodzielnie zatrzymać pojazdu. Policjanci nie sÄ… szkoleni do kontroli samochodów dostawczych przewożących zwierzÄ™ta, wiÄ™c wolÄ… tego unikać. Z kolei Inspekcja Transportu Drogowego, która takie szkolenia prowadzi, nie ma uprawnieÅ„ do kontroli pojazdów o masie do 3,5 tony. A to wÅ‚aÅ›nie nimi przewożona jest duża część zwierzÄ…t gospodarskich
i to w nich dochodzi do największych nieprawidłowości.
TrwajÄ…cy kilka godzin panel byÅ‚ okazjÄ… do szczerej rozmowy miÄ™dzy osobami zainteresowanymi sytuacjÄ… zwierzÄ…t w Polsce. Dyskusja dotyczyÅ‚a skutecznoÅ›ci dziaÅ‚aÅ„ organów nadzoru oraz tego, jak organy administracji rzÄ…dowej wykorzystujÄ… sygnaÅ‚y organizacji spoÅ‚ecznych dotyczÄ…ce Å‚amania przepisów przy transporcie i uboju zwierzÄ…t.
Waldemar Dmochowski i Ewa Wiaksa, przedstawiciele Inspekcji Transportu Drogowego, przedstawili caÅ‚y szereg problemów, z jakimi zmaga siÄ™ ich sÅ‚użba. Wymieniali przede wszystkim wspomniany brak możliwoÅ›ci kontroli pojazdów do 3,5 tony. Do tego dochodzi jeszcze niedopasowany taryfikator kar.
I to zarówno pod wzglÄ™dem wysokoÅ›ci mandatów, jak i ich odbiorców. Sankcje kierowane sÄ… gÅ‚ównie wobec zarzÄ…dzajÄ…cych firmami, ale w przypadku firm zarejestrowanych za granicÄ… sÄ… oni bardzo trudni do ustalenia. Dlatego sama ITD apeluje o zmiany w prawie. Chodzi przede wszystkim o to, by Straż Graniczna, Policja i SÅ‚użba Celna włączyÅ‚y siÄ™ do procesu kontroli przewoźników zwierzÄ…t. Konieczne jest także uspójnienie przepisów. Warto zacząć od powiÄ…zania norm dotyczÄ…cych czasu przewozu zwierzÄ…t z czasem pracy kierowców. Obecnie nie sÄ… one spójne.
Wiele zastrzeżeÅ„ do obowiÄ…zujÄ…cych przepisów mieli też przedstawiciele Inspekcji Weterynaryjnej. NakÅ‚adane przez niÄ… kary okazujÄ… siÄ™ niewystarczajÄ…ce. W przypadku uporczywie Å‚amiÄ…cych przepisy przedsiÄ™biorców Inspekcja może zgÅ‚osić sprawÄ™ do sÄ…du - jak każdy obywatel. To jednak rodzi poczucie bezradnoÅ›ci. Dlatego przedstawiciele tej instytucji chcieliby wprowadzenia zasady,
że w przypadku orzeczenia kary o zakazie prowadzenia dziaÅ‚alnoÅ›ci, dany podmiot nie może podejmować dziaÅ‚alnoÅ›ci przez nastÄ™pne 12 miesiÄ™cy. Obecnie po wydaniu zakazu przedsiÄ™biorca wystÄ™puje o kolejne pozwolenie i nie można mu go odmówić.
Mimo braku skutecznych narzÄ™dzi inspekcja weterynaryjna wdrożyÅ‚a program „Zero tolerancji”,
w trakcie którego przeprowadzono 15 tysiÄ™cy kontroli w rzeźniach i naÅ‚ożono 920 mandatów lub kar finansowych na sumÄ™ ok. 2 mln zÅ‚. UdaÅ‚o siÄ™ też doprowadzić do ujawnienia 657 nielegalnych ubojni (część po uprzednim zgÅ‚oszeniu).
Przedstawiciele organizacji spoÅ‚ecznych majÄ… jednak jeden podstawowy zarzut wobec dziaÅ‚ajÄ…cych na rzecz zwierzÄ…t instytucji nadzoru: kontrole dotyczÄ… gÅ‚ównie dokumentów, a nie rzeczywistego dobrostanu zwierzaków. W dodatku inspektorom, koncentrujÄ…cym siÄ™ na legalnie dziaÅ‚ajÄ…cych przedsiÄ™biorcach, umyka caÅ‚a szara strefa. A to wÅ‚aÅ›nie w niej zwierzÄ™ta cierpiÄ… najbardziej, bo nie chroniÄ… ich żadne przepisy ani żadne normy.
Poczynione w trakcie panelu ekspertów ustalenia zostanÄ… wykorzystane w programie kontroli.
W spotkaniu wziÄ™li udziaÅ‚ przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, GÅ‚ównego Inspektoratu Weterynarii, GÅ‚ównego Inspektoratu Transportu Drogowego, Fundacji PrzystaÅ„ Ocalenie, Stowarzyszenia na rzecz Rehabilitacji, Ekologii i Ratowania ZwierzÄ…t Rzeźnych "Benek", Fundacja Pegasus, Fundacji „MiÄ™dzynarodowy Ruch Na Rzecz ZwierzÄ…t Viva!”, Fundacji TARA oraz Rady do Spraw Wspierania DziaÅ‚aÅ„ na Rzecz Ochrony ZwierzÄ…t przy Prezesie Najwyższej Izby Kontroli.
Kontrola zaplanowana została jako element całego cyklu badań poświęconych sytuacji zwierząt
w Polsce. O jej przeprowadzeniu zdecydowano po konsultacji z działającą przy prezesie NIK ww. Radą. Szef Izby Krzysztof Kwiatkowski podjął decyzję o objęciu kontroli osobistym nadzorem.
ŹródÅ‚o: Najwyższa Izba Kontroli