Jak podaje ARR od ubiegłego roku w Polsce wysokość cen skupu żywca wieprzowego jest odzwierciedleniem słabnącego krajowego popytu na wieprzowinę i zmniejszającej się produkcji tego mięsa, a także zmian unijnych cen wieprzowiny i kursu złotego wobec euro. Według GUS w sierpniu 2013 r. za żywiec wieprzowy w skupie płacono średnio 5,97 zł/kg, o 3% więcej niż w poprzednim miesiącu i o 5% więcej niż przed rokiem.
Zgodnie z danymi Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW od drugiego tygodnia września 2013 r. w Polsce notuje się sezonowy spadek cen skupu żywca wieprzowego. W dniach 07-13.10.2013 r. podmioty objęte monitoringiem ZSRIR skupowały trzodę chlewną przeciętnie po 5,78 zł/kg, o 4,5% taniej niż przed miesiącem i niż w porównywalnym okresie 2012 r. Według Komisji Europejskiej (KE) średnia unijna cena trzody chlewnej w drugim tygodniu października br. ukształtowała się na poziomie 182,68 EUR/100 kg (masy poubojowej schłodzonej klasy E), o około 5% niższym niż miesiąc wcześniej i niż przed rokiem. Krajowa cena tej klasy trzody chlewnej w przeliczeniu na walutę unijną (182,46 EUR/100 kg) była wyższa od przeciętnych cen w państwach będących głównymi konkurentami Polski na unijnym rynku wieprzowiny (m.in. w Holandii,Belgii, Danii, Niemczech, we Francji i na Węgrzech).
Czynniki wpływające na poziom cen skupu:
- pogłowie trzody chlewnej i produkcja żywca wieprzowego
Utrzymujące się do lipca 2013 r. niekorzystne ekonomiczne warunki produkcji żywca wieprzowego spowodowały dalszy spadek pogłowia trzody chlewnej w Polsce. Zgodnie z danymi GUS w końcu lipca 2013 r. krajowe pogłowie świń liczyło 11,1 mln szt., o prawie 4% mniej niż rok wcześniej. Najbardziej (o 9,1%) zmniejszyła się liczba prosiąt. Pogłowie loch na chów zmalało o 8%, w tym loch prośnych o 6,1%. Do spadku liczebności loch prośnych mogły przyczynić się również przepisy dotyczące grupowego utrzymania tych zwierząt (Dyrektywa Rady 2008/120/WE z dnia 18 grudnia 2008 r.), których ostateczny termin wdrożenia w UE upłynął 1 stycznia 2013 r. W niewielkim stopniu (o 0,7%) zmniejszyła się natomiast liczebność zarówno warchlaków, jak i tuczników. Spadek ich pogłowia został ograniczony przez zwiększony przywóz do Polski prosiąt i warchlaków.
ERiGŻ-PIB prognozuje, że krajowa produkcja żywca wieprzowego w 2013 r. może ukształtować się na poziomie około 1.955 tys. ton (1.525 tys. ton w w.b.c.),o 12% niższym niż w 2012 r. W mniejszym stopniu ograniczeniu uległ skup trzody chlewnej. Zgodnie z informacjami GUS w okresie pierwszych ośmiu miesięcy 2013 r. żywca wieprzowego skupiono 1.092 tys. ton, o 2% mniej niż w analogicznym okresie 2012 r.
W sierpniu 2013 r., w efekcie jednoczesnego wzrostu cen skupu żywca wieprzowego i spadku targowiskowych cen żyta i jęczmienia, relacje cen skupu trzody chlewnej do targowiskowych cen tych zbóż zbliżyły się do poziomu zapewniającego opłacalność chowu trzody. Takie relacje mogą zachęcić niektórych krajowych producentów do zwiększenia skali tuczu trzody chlewnej i przyczynić się do wyhamowania spadku pogłowia. IERiGŻ-PIB ocenia, że w końcu grudnia 2013 r. krajowe pogłowie trzody może być o 1% mniejsze niż rok wcześniej i wynieść około 11 mln szt.
W UE w połowie 2013 r. liczebność świń, a szczególnie loch prośnych, także zmalała, co było konsekwencją pogorszenia ekonomicznych warunków tuczu i wdrożenia również w innych państwach Wspólnoty wspomnianych przepisów w zakresie grupowego utrzymania loch prośnych. Zgodnie z wstępną informacją KE w połowie 2013 r. pogłowie trzody chlewnej w UE było o 0,9% mniejsze niż rok wcześniej. KE prognozuje, że w 2013 r. w krajach UE produkcja wieprzowiny będzie o około 1% mniejsza niż w poprzednim roku. Spadek cen zbóż, który nastąpił w 2013 r. może przyczynić się do wzrostu zainteresowania chowem trzody chlewnej.
Handel zagraniczny
Spadek produkcji wieprzowiny w 2013 r. i wysokie jej ceny w UE przyczyniają się do ograniczania unijnego eksportu asortymentu wieprzowego do krajów trzecich. Zgodnie z informacjami KE w okresie styczeń – sierpień br. z UE wyeksportowano 2.024 tys. ton produktów wieprzowych6, tj. o 1% mniej niż w porównywalnym okresie 2012 r. Import wieprzowiny do UE ma znaczenie marginalne. W ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2013 r. z krajów trzecich do UE zaimportowano 23 tys. Ton asortymentu wieprzowego, o 7% mniej niż rok wcześniej. Według KE w całym 2013 r. unijny eksport asortymentu wieprzowego może być o około 3% mniejszy niż w 2012 r. Unijny import produktów wieprzowych w dalszym ciągu będzie marginalny. Znaczący popyt zagraniczny na wieprzowinę przyczynia się do wzrostu eksportu tego mięsa z Polski. W okresie styczeń – sierpień br. eksport żywca, mięsaoraz tłuszczów i przetworów wieprzowych z naszego kraju wyniósł 424 tys. ton,o 13% więcej niż w analogicznym okresie 2012 r. Wzrost eksportu jest możliwy dzięki zwiększonemu importowi trzody chlewnej. W ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2013 r. przywóz trzody chlewnej osiągnął poziom 3,1 mln szt.8, o 34% wyższy niż rok wcześniej (w tym import prosiąt i warchlaków wyniósł 2,3 mln szt., o 27% więcej, a tuczników – 0,6 mln szt., o 65% więcej). W strukturze asortymentowej importu tradycyjnie dominowało jednak mięso surowe (77% ogółu przywozu asortymentu wieprzowego wyrażonego w ekwiwalencie mięsa), ale sprowadzono go o 3% mniej niż przed rokiem. W rezultacie łączny import produktów wieprzowych do Polski (w ekwiwalencie mięsa) wyniósł 509 tys. ton, o 3% więcej niż przed rokiem. Deficyt polskiego handlu zagranicznego asortymentem wieprzowym ukształtował się na poziomie 85 tys. ton wobec 117 tys. ton w okresie styczeń – sierpień 2012 r. Ze względu na mniejszą krajową produkcję żywca wieprzowego analitycy ARR przewidują, że w 2013 r. import wieprzowiny do Polski wyniesie około 790 tys. ton, tj. o 5% więcej niż w 2012 r. Eksport wieprzowiny może wzrosnąć o 10%, do około 650 tys. ton.
Spożycie
Malejąca krajowa produkcja wieprzowiny i drogi import spowodowały wzrost krajowych cen detalicznych mięsa wieprzowego, a w konsekwencji przyczyniły się do spadku jego konsumpcji. Zgodnie z informacjami GUS w 2012 r. ceny detaliczne wieprzowiny były o 10% wyższe niż w 2011 r., a jej spożycie zmalało do 39,2 kg na mieszkańca (z 42,5 kg w 2011 r.). W okresie pierwszych ośmiu miesięcy br. ceny detaliczne mięsa wieprzowego jeszcze nieco wzrosły (o prawie 1% w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku). Ocenia się, że w związku z konkurencją tańszego mięsa kurcząt i pogorszeniem sytuacji dochodowej ludności, spożycie wieprzowiny w 2013 r. może być mniejsze niż w 2012 r. o ponad 3 kg na mieszkańca.
Prognoza cen skupu trzody chlewnej do marca 2014 r.
Na wysokość cen skupu żywca wieprzowego w Polsce w okresie objętym prognozą decydujący wpływ będą miały unijne ceny wieprzowiny oraz kurs złotego w relacji do euro. Według KE w 2013 r., w następstwie zmian w produkcji i handlu Zgodnie z metodologią EUROSTAT dane dotyczą trzody chlewnej objętej kodami zagranicznym, podaż wieprzowiny w UE może być o 1% mniejsza niż 2012 r., co będzie sprzyjało utrzymaniu cen wieprzowiny na wysokim poziomie. Zespół Ekspertów, biorąc po uwagę zmiany krajowej podaży i popytu, przewiduje, że średnie ceny skupu żywca wieprzowego w Polsce w prognozowanym okresie mogą kształtować się następująco: grudzień 2013 r. zł/kg 5,50-5,80, marzec 2014r. 5,50-5,90 zł/kg.
