W dn. 24 stycznia br. litewskie służby weterynaryjne zgłosiły do Światowej Organizacji ds. Zdrowia Zwierząt (OIE) dwa rzypadki afrykańskiego pomoru (ASF) świń u dzików podaje FAMMU/FAPA. Pierwsze ognisko wykryto w okręgu wileńskim, a drugie w okręgu olickim, oba w pobliżu granicy białoruskolitewskiej i ok. 70-80 km od granicy z Polską.
Litewskie władze wprowadziły środki zwalczania choroby zgodnie z prawodawstwem UE. Ponadto powiększono obszar objęty restrykcjami, w którym wdrożono stosowane nakazy, zakazy i ograniczenia oraz podjęto środki zwalczania pomoru u świń i dzików. Na terytorium całej Litwy pobierane są próbki wśród dzików. Do chwili obecnej w kraju nie stwierdzono większonej śmiertelności świń. Litwa rozważa także zmniejszenie populacji dzików w kraju z 60 tys. szt. do 6 tys. szt. Planuje również zwrócić się do Komisji Europejskiej o środki finansowe na budowę ogrodzenia na granicy z Białorusią (ok. 4,3 mln EUR), w celu zapobieżenia migracji dzików. Dodatkowe 250 tys. EUR będzie potrzebne na zakup sprzętu. ASF pojawił się na Litwie po raz pierwszy, na początku stycznia br. zanotowano natomiast nawrót choroby na Ukrainie, która wystąpiła tam poprzednio w 2012 r. W 2013 r. ASF wykryto również na Białorusi.
W związku z sytuacją epidemiologiczną na Litwie, rosyjskie, białoruskie i ukraińskie władze wprowadziły natychmiastowy zakaz importu żywca i mięsa wieprzowego z Litwy. W dn. 29 stycznia br. rosyjski zakaz został rozszerzony na pozostałe państwa członkowskie UE. Rosja nie określiła jak długo restrykcje będą obowiązywały. Przedstawiciele Komisji Europejskiej prowadzą obecnie rozmowy z Rosjanami w celu zniesienia nieproporcjonalnego zakazu importu. Rosja jest jednym z głównych odbiorców wieprzowiny z Unii Europejskiej. W ciągu pierwszych 11 miesięcy 2013 r. sprowadziła z państw członkowskich UE ponad 701 tys. ton mięsa wieprzowego (w wadze produktu), co stanowi niemal jedną czwartą unijnego eksportu.
W dn. 29 stycznia 2014 r. w Dzienniku Urzędowym UE opublikowano decyzję wykonawczą Komisji Europejskiej (2014/43/UE) z dn. 27 stycznia 2014 r. dotyczącą niektórych tymczasowych środków ochronnych w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń na Litwie. Zgodnie z decyzją określono obszary zakażone na Litwie, objęte ograniczeniami w związku z afrykańskim pomorem świń. Obejmują one gminy Troki i Soleczniki w okręgu wileńskim oraz gminy Łoździeje, Orany, Olita i Druskienniki w okręgu olickim. Na obszarach tych stosuje się środki zgodnie z art. 15 i 16 dyrektywy Rady 2002/60/WE, w tym m.in. zakaz wywozu. Podział na obszary obowiązuje do dn. 15 lutego 2014 r. Afrykański pomór świń jest zakaźną chorobą wirusową dotykającą populacje świń domowych i dzików, która może mieć negatywny wpływ na rentowność hodowli trzody chlewnej, powodując zakłócenia w handlu. W przypadku wystąpienia ASF istnieje ryzyko, że czynnik chorobotwórczy może rozprzestrzenić się na inne kraje.
W Polsce w ciągu ostatnich lat i miesięcy wzmocniono działania kontrolne lub zabezpieczenia celem redukcji zagrożenia ASF. Do najważniejszych z nich należą:
- wprowadzenie monitoringu w kierunku ASF na terenie województw lubelskiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego;
- wydanie rozporządzeń Wojewodów Lubelskiego, Mazowieckiego i Podlaskiego w celu zabezpieczenia powiatów najbardziej zagrożonych ASF;
- wzmocnienie kontroli bagażu podręcznego pasażerów wjeżdżających do Polski (zakaz wwozu produktów pochodzenia zwierzęcego);
- wprowadzenie obowiązku kontroli na granicy polskiej prawidłowości czyszczenia i dezynfekcji pojazdów wjeżdżających na terytorium UE;
- prowadzenie działań informacyjnych dotyczących ASF wśród hodowców, szkolenia dla lekarzy weterynarii;
- wdrożenie w 2013 r. specjalnego programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem ASF, program będzie kontynuowany w 2014 r.
