PrawidÅ‚owe oznakowanie miÄ™sa i przetworów miÄ™snych ma ogromne znaczenie nie tylko dla konsumentów, ale również dla producentów. Etykieta powinna zawierać szereg niezbÄ™dnych informacji, które regulowane sÄ… przepisami prawa.
Wywiadu dla portalu FirmyMiesne.pl na temat etykietowania miÄ™sa i przetworów miÄ™snych udzieliÅ‚a Beata Bakalarska, Naczelnik WydziaÅ‚u Kontroli ArtykuÅ‚ów Pochodzenia ZwierzÄ™cego z Biura Kontroli JakoÅ›ci Handlowej.
Remigiusz Zagraba: Jakie informacje powinny być umieszczone na etykiecie mięsa i wędlin ?
Beata Bakalarska: Informacje, które obowiÄ…zkowo powinny być umieszczone na etykiecie każdego Å›rodka spożywczego, w tym również miÄ™sa i wÄ™dlin, zostaÅ‚y wskazane gÅ‚ównie w rozporzÄ…dzeniu 1169/2011. Do tych obowiÄ…zkowych informacji należą m.in. nazwa produktu i wykaz skÅ‚adników, które zostaÅ‚y wykorzystane do jego produkcji, okres przydatnoÅ›ci do spożycia oraz masa netto. SzczegóÅ‚owo zakres obowiÄ…zkowych informacji podany jest w art. 9 rozporzÄ…dzenia 1169/2011. Istotne jest, że na przetworach miÄ™snych – czyli kieÅ‚basach, parówkach, szynkach, pasztetach, konserwach itp.- musi być umieszczona informacja o wartoÅ›ci odżywczej. W przypadku miÄ™sa w elementach lub mielonego należy dodatkowo umieÅ›cić dane o kraju pochodzenia. W zależnoÅ›ci od gatunku zwierzÄ™cia kwestie sposobu podawania w oznakowaniu informacji o pochodzeniu okreÅ›lone sÄ… w rozporzÄ…dzeniu 1337/2013 – dla miÄ™sa wieprzowego, drobiowego, z owiec i kóz lub dla woÅ‚owiny w rozporzÄ…dzeniu 1760/2002.
Przetwory miÄ™sne nie sÄ… zdefiniowane w przepisach tak jak na przykÅ‚ad przetwory mleczne lub soki czy dżemy. Ich skÅ‚ad, nazwy ani żadna charakterystyka nie sÄ… opisane w żadnych przepisach. StÄ…d tak istotne jest, aby nazwy wÄ™dlin i wszystkich przetworów miÄ™snych posiadaÅ‚y bardzo rozbudowany opis nie budzÄ…cy wÄ…tpliwoÅ›ci żadnego konsumenta.
R.Z.: Jakie służby czy instytucje są uprawnione do przeprowadznia kontroli zgodności etykiet z produktem?
B.B.: Etykiety Å›rodków spożywczych i wszystko co rozumiemy przez okreÅ›lenie informacja przeznaczona dla konsumenta mogÄ… być skontrolowane przez wszystkie sÅ‚użby powoÅ‚ane w Polsce do urzÄ™dowej kontroli żywnoÅ›ci. Każda z inspekcji bÄ™dzie kontrolowaÅ‚a oznakowanie żywnoÅ›ci w zakresie zgodnym ze swoimi ustawowymi kompetencjami. Informacje przeznaczone dla konsumenta oraz sposób ich podania mogÄ… zostać sprawdzone przez wÅ‚aÅ›ciwe sÅ‚użby na każdym etapie wprowadzania do obrotu, a wiÄ™c u producenta, w sklepie, w hurtowni i w restauracji. Inspekcja JakoÅ›ci Handlowej ArtykuÅ‚ów Rolno-Spożywczych (IJHARS) kontroluje żywność w trzech obszarach: wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci organoleptyczne, czyli smak, barwÄ™, zapach i konsystencjÄ™ itp., parametry fizykochemiczne, czyli to, czego konsument nie może zobaczyć kupujÄ…c żywność, np. zawartość tÅ‚uszczu lub wody, gatunek miÄ™sa jaki znajduje siÄ™ w wyrobie itp. Trzecim elementem kontroli IJHARS jest znakowanie Å›rodka spożywczego. PrzykÅ‚adowo sprawdzamy wiÄ™c czy na etykiecie zostaÅ‚y umieszczone wszystkie obowiÄ…zkowe informacje wynikajÄ…ce z rozporzÄ…dzenia 1169/2011 oraz czy sÄ… one zgodne z prawdÄ… – czy nie doszÅ‚o do faÅ‚szowania żywnoÅ›ci. Nie sprawdzamy jednak jakÄ… wartość odżywczÄ… i wpÅ‚yw na zdrowie ludzi majÄ… poszczególne skÅ‚adniki żywnoÅ›ci, czy zawierajÄ… szkodliwe pozostaÅ‚oÅ›ci lub czy doszÅ‚o do jakiegoÅ› skażenia, np. paÅ‚eczkami Salmonelli. Te kwestie, zwiÄ…zane z bezpieczeÅ„stwem zdrowotnym żywnoÅ›ci, leżą w gestii innych inspekcji.
Bardzo podobny zakres kontroli do naszych ma Inspekcja Handlowa. PosÅ‚ugujÄ…c siÄ™ wÅ‚aÅ›ciwie tymi sami przepisami IJHARS kontroluje jakość handlowÄ… żywnoÅ›ci u producentów, a wiÄ™c tam gdzie jest ona wytwarzana, natomiast IH sprawdza to samo w sklepach i w gastronomii.
R.Z.: Jakie konsekwencje może ponieść producent wprowadzając do sprzedaży produkt bez etykiety lub sfałszowany?
B.B.: Na pewno taki produkt nie powinien znaleźć siÄ™ w obrocie i trafić do konsumenta. IJHARS posiada narzÄ™dzia w postaci kar pieniężnych nakÅ‚adanych na przedsiÄ™biorcÄ™, który wprowadza do obrotu artykuÅ‚y zafaÅ‚szowane lub o niewÅ‚aÅ›ciwej jakoÅ›ci handlowej. W pierwszym przypadku mówimy o kwocie w wysokoÅ›ci nawet 10% przychodu, ale nie niższej niż 1000 zÅ‚otych. Natomiast przy kwalifikacji nieprawidÅ‚owej jakoÅ›ci podmiot podlega karze pieniężnej w wysokoÅ›ci do 5-krotnej wartoÅ›ci korzyÅ›ci majÄ…tkowej uzyskanej lub możliwej do uzyskania po wprowadzeniu tych artykuÅ‚ów do obrotu, ale nie niższej niż 500 zÅ‚otych. W przypadku stwierdzenia nieprawidÅ‚owoÅ›ci do podmiotu przekazywane sÄ… również zalecenia pokontrolne, w których wzywa siÄ™ do usuniÄ™cia nieprawidÅ‚owoÅ›ci w okreÅ›lonym terminie. Nie wykonanie tych zaleceÅ„ skutkuje również karÄ… pieniężnÄ…. IJHARS może również decyzjÄ… administracyjnÄ… zakazać wprowadzenia do obrotu danego Å›rodka spożywczego lub nakazać zmianÄ™ jego oznakowania.