Na wczorajszym posiedzeniu Rady Ministrów minister rolnictwa i rozwoju wsi Krzysztof Jurgiel przedstawił polskie priorytety w zakresie Wspólnej Polityki Rolnej po roku 2020. Jest to jedyna w pełni wspólnotowa, umocowana traktatowo polityka Unii Europejskiej, ważna nie tylko dla rolników i producentów żywności, ale także dla mieszkańców obszarów wiejskich i konsumentów.

Szczegółowe propozycje rozwiązań dla WPR na lata 2021-2028 będą przedstawione przez Komisję Europejską na przełomie 2017 i 2018 roku, najpierw w komunikacie, a następnie w projektach aktów prawnych. Na ich podstawie o nowym kształcie WPR zadecydują rządy państw członkowskich (Rada UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa) oraz Parlament Europejski.

Dla Polski ważne jest, aby unijna polityka rolna po 2020 r. zapewniała równe warunki konkurencji na jednolitym rynku. Wsparcie udzielane rolnikom powinno być zgodne z traktatową zasadą równego traktowania obywateli Unii Europejskiej i nie powinno naruszać zasady niedyskryminacji między producentami wewnątrz UE. W trakcie dalszych prac na forum unijnym będą pojawiać się różne propozycje zmian WPR, dlatego w dokumencie określono kryteria, jakimi Polska będzie się kierować w ich ocenie. Stanowisko Polski będzie aktualizowane na kolejnych etapach unijnego procesu uzgadniania tej polityki.

Polskie stanowisko wobec wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej po 2020 r.

1. Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej także w przyszłości powinna zapewniać społeczeństwu UE bezpieczeństwo dostaw żywności wysokiej jakości, wspierać konkurencyjność rolnictwa, a także zapewniać stabilne warunki do prowadzenia działalności rolniczej i zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.

2. Budżet na WPR powinien odzwierciedlać korzyści, jakie przynosi ona całej Unii Europejskiej oraz jej cele publiczne. Wysokość budżetu powinna gwarantować pełną wspólnotowość tej polityki w wymiarze finansowym.

3. Przyszła WPR powinna zapewniać równe warunki konkurencji na jednolitym rynku UE. Dlatego Polska domaga się wyrównania płatności bezpośrednich między państwami członkowskimi.

4. Należy wzmocnić finansowanie i zachować dotychczasowe kryteria podziału środków na wsparcie rozwoju obszarów wiejskich (tzw. II filar WPR) i jednocześnie zapewnić większe zaangażowanie pozostałych polityk unijnych na rzecz rozwoju obszarów wiejskich.

5. Obecne rozwiązania wspólnej polityki rolnej stanowią dobrą podstawę do realizacji jej celów także po 2020 r., choć istnieje potrzeba dokonania w niej wielu szczegółowych modyfikacji i uproszczeń.

6. Należy utrzymać dotychczasowe trzy komponenty WPR: wspólną organizację rynków rolnych, płatności bezpośrednie oraz wsparcie rozwoju obszarów wiejskich.

7. Instrumenty wspólnej organizacji rynków rolnych powinny być aktywnie wykorzystywane, aby skuteczniej przeciwdziałać sytuacjom kryzysowym na tych rynkach (obecne nie są wystarczająco skuteczne).

8. Konieczne jest wzmocnienie siły przetargowej producentów rolnych i przetwórców w łańcuchu żywnościowym. Należy zwiększyć zachęty do tworzenia grup i organizacji producentów oraz spółdzielni, tak aby zwiększyć ich udział w rynku.

9. Należy skuteczniej wspierać alternatywne kanały dystrybucji, w tym krótkie łańcuchy dostaw oraz lokalne rynki, które sprzyjają rozwojowi produkcji ekologicznej i tradycyjnej oraz wzmacniają więzi między rolnikami a konsumentami.

10. Rozwiązania dotyczące wspólnej organizacji rynków rolnych powinny w większym stopniu wykorzystywać już dostępne instrumenty kształtujące popyt na unijne artykuły rolno-spożywcze i zdrowe nawyki żywieniowe konsumentów. Powinny być kontynuowane programy promujące zdrowe odżywianie, które funkcjonują w ramach WPR (np. „Mleko w szkole”, „Owoce i warzywa w szkole”).

11. System płatności bezpośrednich powinien być ukierunkowany na podstawowe funkcje polityki rolnej i nowe wspólnotowe wyzwania, przy jego jednoczesnym uproszczeniu.

12. Należy zachować możliwość preferencji (ukierunkowanego wsparcia) dla małych i średnich gospodarstw rolnych.

13. Należy utrzymać możliwość stosowania płatności bezpośrednich powiązanych z produkcją w wybranych sektorach.

14. System jednolitej płatności obszarowej SAPS sprawdził się i powinna być możliwość jego stosowania w przyszłości we wszystkich państwach UE. SAPS to uproszczony system płatności bezpośrednich.

15. Należy dążyć do wprowadzania realnych uproszczeń systemu płatności bezpośrednich dla rolników i administracji.

16. Drugi filar WPR powinien pozostać ważnym elementem systemu zintegrowanych i komplementarnych działań wielu polityk UE (w tym polityki spójności i I-go filaru WPR), wspierających rozwój obszarów wiejskich i realizację rozwojowych, spójnościowych oraz środowiskowych celów UE.

17. Ważnym elementem rozwoju obszarów wiejskich (tzw. II filar WPR) powinno pozostać zwiększanie konkurencyjności i innowacyjności szeroko definiowanego sektora rolno-żywnościowego. W ramach II filaru konieczne jest wspieranie transferu innowacyjnych rozwiązań do praktyki rolniczej, które pozwolą godzić krótko- i długofalowe cele ekonomiczne oraz publiczne, w tym związane z ochroną środowiska i klimatu.

18. Drugi filar WPR jest ważnym narzędziem realizacji europejskich celów w obszarze ochrony środowiska i przeciwdziałania zmianom klimatu.

19. Instrumenty finansowe powinny mieć rolę uzupełniającą wobec grantów.

20. Niezbędne jest uproszczenie zasad wdrażania programów rozwoju obszarów wiejskich.

21. Konieczna jest koordynacja WPR i innych polityk unijnych (m.in. handlowej, środowiskowej, klimatycznej, energetycznej, rozwojowej, spójności, konkurencji, zdrowotnej), które w coraz większym stopniu wpływają na rolnictwo i produkcję żywności. Jednocześnie osiągniecie celów wyznaczonych w obszarach innych polityk wspólnotowych nie będzie możliwe bez realizacji w pełni wspólnotowej polityki rolnej.

Propozycje polskich priorytetów dotyczące przyszłego kształtu WPR sformułowano na podstawie dotychczasowych doświadczeń, analiz i ocen dotyczących wdrażania wspólnej polityki rolnej w Polsce, badań krajowych i zagranicznych instytucji naukowych, a także wniosków z toczącej się debaty na forum Unii Europejskiej. Zaproponowane przez Polskę priorytety uwzględniają strategiczne cele rozwojowe kraju, określone w „Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)”, w której „żywność wysokiej jakości” wskazano jako jeden z 10 sektorów strategicznych.

Źródło: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi