Bioasekuracja jest jednym z głównych ogniw łańcucha walki z ASF. Przestrzeganie jej zasad jest dla hodowców trzody chlewnej ważne nie tylko ze względów sanitarnych. Praktyka pokazuje, że uchybienie w stosowaniu obowiązujących zasad może być podstawą odmowy wypłaty odszkodowania.
Przypominamy zestaw podstawowych obowiązkowych zasad. Pełna prezentacja przygotowana przez lek. wet. Krzysztofa Jażdżewskiego i przedstawiona podczas webinarium znajduje się, na stronie internetowej POLPiG.pl
Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE) bioasekuracja rozumiana jest jako zespół działań zarządczych i środków fizycznych mających na celu zminimalizowanie ryzyka wprowadzenia, powstania i szerzenia się chorób, infekcji czynnikami patogennymi lub inwazji pasożytów w populacji zwierząt i poza nią. Zasady bioasekuracji powinny stanowić zwarty system realizowany poprzez:
Izolację – utrzymywanie zwierząt w kontrolowanym środowisku
Sanityzację – DDD, sprzęt, ludzie.
Kontrolę ruchu – obniżenie natężenia ruchu ludzi, zwierząt, pojazdów na fermie i wokół niej.
Zasady izolacji wykluczają kontakt świń w gospodarstwie ze zwierzętami wolno żyjącymi i ze zwierzętami domowymi. Samo utrzymywanie świń (w systemach bezwybiegowych) musi być prowadzone w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach, mających oddzielne wejścia oraz niemających bezpośredniego przejścia do innych pomieszczeń, w których są utrzymywane inne zwierzęta kopytne.
Sanityzacji służą zarówno urządzenia jak np. zgodne z przepisami, działające maty czy niecki lub bramy dezynfekcyjne, zmieniane zestawy odzieży roboczej, bieżące oczyszczanie i odkażanie narzędzi oraz sprzętu wykorzystywanych do obsługi świń, mycie i odkażanie rąk, czyszczenie i odkażanie obuwia, wdrożenie programu monitorowania i zwalczania gryzoni.
Utrzymaniu kontroli ruchu służy obowiązkowe w gospodarstwie prowadzenie rejestru środków transportu do przewozu świń, paszy lub produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego wjeżdżających na teren gospodarstwa oraz rejestru wejść osób do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie.
W przypadku wystąpienia ogniska ASF właściciel fermy musi wylegitymować się wszelkimi niezbędnymi protokołami, świadectwami i wykazami. W gospodarstwie przez 3 lata należy przechowywać dokumentację weterynaryjną dotyczącą przebiegu leczenia, przeprowadzonych zabiegów weterynaryjnych oraz padłych zwierząt.
Należy pamiętać, że najczęstszą drogą przenikania wirusa do stad trzody chlewnej jest transport. Dlatego w pierwszej kolejności sprawdzany będzie rejestr środków transportu do przewozu świń, paszy lub produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego wjeżdżających na teren gospodarstwa oraz rejestr wejść osób do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie.
Kontrola wykaże czy czynności związane z obsługą świń były wykonywanie wyłącznie przez osoby, które wykonują te czynności tylko w danym gospodarstwie. Czy w gospodarstwie respektowany był zakaz obsługiwania świń przez osoby, które w ciągu ostatnich 72 godzin uczestniczyły w polowaniu na zwierzęta łowne lub odłowie takich zwierząt oraz czy osoby postronne wchodziły do budynków, w których są utrzymywane świnie?
Inspektorzy sprawdzą, czy przestrzegany jest zakaz żywienia świń odpadami gastronomicznymi lub materiałem paszowym zawierającym odpady gastronomiczne oraz, czy skarmiana pasza jest zabezpieczona przed dostępem zwierząt wolno żyjących. Czy przestrzegany jest zakaz karmienia świń zielonką lub ziarnem pochodzącymi z obszaru objętego ograniczeniami, lub obszaru zagrożenia bez specjalnej obróbki zapewniającej unieszkodliwienie wirusa?
Sprawdzane będzie, czy posiadacz świń posiada spis zwierząt z podziałem na prosięta, warchlaki, tuczniki, lochy, loszki, knury i knurki, który jest na bieżąco aktualizowany oraz czy wszystkie świnie wprowadzane do gospodarstwa zaopatrzone są w świadectwo zdrowia. Czy osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń używają odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego przeznaczonego wyłącznie do wykonywania tych czynności? Czy przestrzegany jest zakaz prowadzenia uboju świń w celu produkcji mięsa na użytek własny ze świń innych niż utrzymywane w tym gospodarstwie?
Na pewno będą sprawdzane tabliczki przy wejściach do budynków, w których utrzymywane są zwierzęta z napisem „Osobom nieupoważnionym wstęp wzbroniony”, stan mat przed wejściami do gospodarstwa i wyjściami oraz przed wejściami do budynków lub pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie, i wyjściami z tych budynków lub pomieszczeń. Czy szerokość i długość mat jest zgodna z przepisami oraz, czy jest spełniony wymóg utrzymania skuteczności działania płynu dezynfekcyjnego?
W pomieszczeniach, w których są utrzymywane świnie, sprawdzane będzie egzekwowanie zakazu wykorzystywania słomy pochodzącej z obszaru objętego ograniczeniami lub obszaru zagrożenia. Kontroli zostanie poddane wykonanie zakazu wnoszenia i wwożenie na teren gospodarstwa, w którym są utrzymywane świnie, zwłok dzików, tusz dzików, części tusz dzików i produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego.
Powyższa lista nie wyczerpuje wszystkich obowiązujących zasad bioasekuracji, dlatego zainteresowanych odsyłamy do aktualnych przepisów prawnych.
Ścisłe przestrzeganie zaleceń bioasekuracji to nie tylko zmniejszenie zagrożenia zakażeniem ASF i innymi groźnymi chorobami, ale również krok do podniesienia dobrostanu zwierząt i poprawy efektywności produkcji. Przestrzeganie zasad bioasekuracji stanie się dodatkowym czynnikiem premiowania nowoczesnych, spełniających współczesne standardy produkcyjne gospodarstw.
Warto jednak dodać, że bioasekuracja to tylko jedno z ogniw walki z ASF. Równie ważne jest ograniczenie populacji dzików, które są rezerwuarem wirusa oraz zbieranie i utylizacja padłych dzików.

Autor: Aleksander Dargiewicz, zdjęcie: pixabay.com