CETA to kontrowersyjna Kompleksoweja Umowa Gospodarczo-Handlowej zawarta pomiędzy Unią Europejską a Kanadą. Jednym z krytykowanych aspektów CETA jest system rozstrzygania sporów pomiędzy inwestorami a państwami (ISDS– Investor State Dispute Settlement), który gwarantuje inwestorom możliwości dochodzenia roszczeń bezpośrednio od państwa przed niezależnym sądem arbitrażowym, z pominięciem sądownictwa krajowego.
Główna różnica pomiędzy sądem arbitrażowym a sądem krajowym polega na tym, że w tych pierwszych orzekają specjaliści wybrani przez strony sporu. Arbitrzy nie muszą być prawnikami, co w odczuciu wielu zapewnia bardziej biznesowe podejście do sporu. CETA gwarantuje możliwość wniesienia apelacji od niekorzystnego wyroku. Przewidziano również wprost możliwość finansowania kosztów postępowania przez osoby trzecie.
Postanowienia CETA dotyczące rozstrzygania sporów w relacji inwestor – państwo wejdą w życie dopiero po ratyfikacji CETA przez wszystkie państwa. Do tego czasu inwestorzy mogą korzystać z sądów krajowych lub trybunałów arbitrażowych powoływanych na podstawie umów dwustronnych o popieraniu inwestycji.
Źródło: Polska Izba Handlu
