
Zapraszamy Państwa na cyklowy blok informacyjny:
"Wymagania weterynaryjne dla prowadzenia produkcji i sprzedaży produktów pochodzenia zwierzÄ™cego w ramach dziaÅ‚alnoÅ›ci marginalnej, lokalnej i ograniczonej"
Część Piąta
WYMAGANIA DLA BUDYNKÓW ORAZ POMIESZCZEŃ, W KTÓRYCH PROWADZONA JEST PRODUKCJA Å»YWNOÅšCI
Ogólne wymogi higieny dla wszystkich przedsiÄ™biorstw sektora spożywczego okreÅ›lajÄ… przepisy rozporzÄ…dzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny Å›rodków spożywczych.
Produkcja produktów pochodzenia zwierzÄ™cego w ramach dziaÅ‚alnoÅ›ci marginalnej, lokalnej i ograniczonej oraz ich sprzedaż może odbywać siÄ™ wiÄ™c w specjalnym odrÄ™bnym budynku albo w dostosowanym pomieszczeniu (np. letnia kuchnia), używanym wyłącznie do tego celu.
BiorÄ…c pod uwagÄ™ wymagania ogólne, pomieszczenia żywnoÅ›ciowe zlokalizowane w odrÄ™bnych budynkach, w których prowadzi siÄ™ produkcjÄ™ żywnoÅ›ci przede wszystkim:
- powinny pozwalać na higieniczne wykonywanie wszystkich czynności, powinny być utrzymywane w czystości, w dobrym stanie i kondycji technicznej oraz powinny być dostosowane do przetwarzania i przechowywania żywności w odpowiednich warunkach temperaturowych, wyposażenie, konstrukcja rozmieszczenie i wielkość pomieszczeń,
- powinny być zabezpieczone przed dostÄ™pem szkodników,
- powinny posiadać odpowiedniÄ… ilość ubikacji spÅ‚ukiwanych wodÄ…, podłączonych do sprawnego systemu kanalizacyjnego; ubikacje nie mogÄ… łączyć siÄ™ bezpoÅ›rednio z pomieszczeniami, w których pracuje siÄ™ z żywnoÅ›ciÄ…,
- powinna być dostępna odpowiednia liczba umywalek, właściwie usytuowanych i przeznaczonych do mycia rąk; umywalki do mycia rąk muszą mieć ciepłą i zimną bieżącą wodę, muszą być zaopatrzone w środki do mycia rąk i do higienicznego ich suszenia. W miarę potrzeby należy stworzyć takie warunki, aby stanowiska do mycia żywności były oddzielone od umywalek,
- powinny istnieć odpowiednie i wystarczajÄ…ce systemy naturalnej lub mechanicznej wentylacji; trzeba unikać mechanicznego przepÅ‚ywu powietrza z obszarów skażonych do obszarów czystych. Systemy wentylacyjne muszÄ… być tak skonstruowane, aby umożliwić Å‚atwy dostÄ™p do filtrów i innych części wymagajÄ…cych czyszczenia lub wymiany,
- wszelkie węzły sanitarne powinny być zaopatrzone w odpowiednią naturalną bądź mechaniczną wentylację, - pomieszczenia żywnościowe muszą posiadać odpowiednie naturalne lub sztuczne oświetlenie,
- urzÄ…dzenia kanalizacyjne powinny być zaprojektowane i skonstruowane tak, aby unikać ryzyka zanieczyszczenia, w przypadku gdy kanaÅ‚y kanalizacji sÄ… częściowo lub caÅ‚kowicie otwarte, muszÄ… być tak zaprojektowane, aby zapewnić, że odpady nie przedostajÄ… siÄ™ z obszarów skażonych do obszarów czystych, w szczególnoÅ›ci do obszarów, gdzie pracuje siÄ™ z żywnoÅ›ciÄ…, która może stanowić wysokie ryzyko dla konsumenta koÅ„cowego,
- w miarę potrzeby, muszą być zapewnione odpowiednie warunki do przebierania się przez personel,
- środki czyszczące i odkażające nie mogą być przechowywane w obszarach, gdzie pracuje się z żywnością.
Dodatkowo w pomieszczeniach żywnoÅ›ciowych zlokalizowanych w odrÄ™bnych budynkach, w których przygotowuje siÄ™, poddaje obróbce lub przetwarza produkty spożywcze, projekt i wystrój pomieszczeÅ„ muszÄ… umożliwiać stosowanie dobrej praktyki higieny żywnoÅ›ci, w tym ochronÄ™ przed zanieczyszczeniem miÄ™dzy oraz podczas dziaÅ‚aÅ„. W szczególnoÅ›ci:
- powierzchnie np. podÅ‚óg, Å›cian, sufitów oraz pozostajÄ…ce w kontakcie z żywnoÅ›ciÄ… powinny być utrzymane w dobrym stanie, muszÄ… być Å‚atwe do czyszczenia i w miarÄ™ potrzeby do dezynfekcji. Powierzchnie te, powinny być skonstruowane z materiaÅ‚ów nieprzepuszczalnych, niepochÅ‚aniajÄ…cych, zmywalnych i nietoksycznych, chyba że podmiot prowadzÄ…cy zakÅ‚ad jest w stanie udowodnić powiatowemu lekarzowi weterynarii, że inne użyte przez niego materiaÅ‚y również sÄ… odpowiednie;
- sufity (lub, w przypadku gdy nie ma sufitu, wewnÄ™trzna powierzchnia dachu) i osprzÄ™t napowietrzny muszÄ… być zaprojektowane i wykoÅ„czone w sposób uniemożliwiajÄ…cy gromadzenie siÄ™ zanieczyszczeÅ„ oraz redukujÄ…cy kondensacjÄ™, wzrost niepożądanych pleÅ›ni oraz strzÄ…sanie czÄ…stek;
- okna i inne otwory muszÄ… być skonstruowane w sposób uniemożliwiajÄ…cy gromadzenie siÄ™ zanieczyszczeÅ„. Te, które mogÄ… być otwierane na zewnÄ…trz muszÄ…, tam gdzie jest to niezbÄ™dne, być wyposażone w ekrany zatrzymujÄ…ce owady, które mogÄ… być Å‚atwo demontowane do czyszczenia. W miejscach gdzie otwarte okna mogÄ… spowodować zanieczyszczenie, okna muszÄ… być zamkniÄ™te i unieruchomione podczas produkcji;
- drzwi muszą być łatwe do czyszczenia oraz, w miarę potrzeby, do dezynfekcji. Wymaga to wykorzystania gładkich i niepochłaniających powierzchni, chyba że podmioty działające na rynku spożywczym mogą zapewnić powiatowego lekarza weterynarii, że inne użyte materiały są odpowiednie;
- powierzchnie (wraz z powierzchniami wyposażenia) w obszarach, w których pracuje siÄ™ z żywnoÅ›ciÄ…, a w szczególnoÅ›ci te pozostajÄ…ce w kontakcie z żywnoÅ›ciÄ…, muszÄ… być w dobrym stanie i muszÄ… być Å‚atwe do czyszczenia, w miarÄ™ potrzeby, do dezynfekcji. Wymaga to stosowania gÅ‚adkich, zmywalnych, odpornych na korozjÄ™ oraz nietoksycznych materiaÅ‚ów, chyba że podmioty spożywczego dziaÅ‚ajÄ…ce na rynku spożywczym mogÄ… zapewnić powiatowego lekarza weterynarii, że inne użyte materiaÅ‚y sÄ… odpowiednie.
Dodatkowo, w miarÄ™ potrzeby, w tego rodzaju zakÅ‚adach muszÄ… być stosowane odpowiednie urzÄ…dzenia do czyszczenia oraz dezynfekcji narzÄ™dzi roboczych oraz wyposażenia. UrzÄ…dzenia te muszÄ… być skonstruowane z materiaÅ‚ów odpornych na korozjÄ™ i muszÄ… być Å‚atwe do czyszczenia oraz muszÄ… posiadać odpowiednie doprowadzenie ciepÅ‚ej i zimnej wody. W stosownych przypadkach, należy przyjąć także odpowiednie procedury lub instrukcje dla wszelkich czynnoÅ›ci zwiÄ…zanych z myciem żywnoÅ›ci. Każdy zlewozmywak lub inne takie urzÄ…dzenie przeznaczone do mycia żywnoÅ›ci musi posiadać odpowiednie doprowadzenie ciepÅ‚ej lub zimnej wody pitnej oraz musi być utrzymane w czystoÅ›ci oraz, w miarÄ™ potrzeby, dezynfekowane.
Natomiast w przypadku dostosowanych pomieszczeÅ„, w tym pomieszczeÅ„ mieszkalnych wymagania ogólne dotyczÄ… przede wszystkim usytuowania, projektu i konstrukcji oraz utrzymywania tego rodzaju pomieszczeÅ„ w czystoÅ›ci i dobrym stanie i kondycji technicznej, tak aby byÅ‚o możliwe unikniÄ™cie ryzyka zanieczyszczenia, w szczególnoÅ›ci przez zwierzÄ™ta i szkodniki.
W szczególnoÅ›ci i w miarÄ™ potrzeby w przypadku dostosowanych pomieszczeÅ„ mieszkalnych:
- muszą być dostępne odpowiednie urządzenia, aby utrzymać właściwą higienę personelu (włącznie ze sprzętem do higienicznego mycia i suszenia rąk, higienicznymi urządzeniami sanitarnymi i przebieralniami);
- powierzchnie pozostajÄ…ce w kontakcie z żywnoÅ›ciÄ… muszÄ… być w dobrym stanie, Å‚atwe do czyszczenia i, w miarÄ™ potrzeby, dezynfekcji. Wymaga to stosowania gÅ‚adkich, zmywalnych, odpornych na korozjÄ™ i nietoksycznych materiaÅ‚ów, chyba że podmioty dziaÅ‚ajÄ…ce na rynku spożywczym mogÄ… zapewnić wÅ‚aÅ›ciwe organy, że inne użyte również materiaÅ‚y sÄ… odpowiednie;
- należy zapewnić warunki do czyszczenia i, w miarę potrzeby, dezynfekcji narzędzi do pracy i sprzętu;
- jeżeli, jako część dziaÅ‚aÅ„ prowadzonych w zakÅ‚adzie, czyszczone sÄ… Å›rodki spożywcze, należy ustanowić odpowiednie procedury, aby dokonywać tego w sposób higieniczny,
- należy zapewnić odpowiednią ilość gorącej lub zimnej wody pitnej;
- należy zapewnić odpowiednie warunki lub udogodnienia dla higienicznego skÅ‚adowania i usuwania niebezpiecznych lub niejadalnych substancji i odpadów (zarówno pÅ‚ynnych, jak i staÅ‚ych);
- należy zapewnić odpowiednie udogodnienia lub warunki dla utrzymania i monitorowania wÅ‚aÅ›ciwych warunków temperaturowych żywnoÅ›ci;
- produkty spożywcze muszą być tak umieszczone, aby unikać, na tyle, na ile jest to możliwe, ryzyka zanieczyszczenia.
Wymagania szczegóÅ‚owe natomiast, zarówno w przypadku specjalnych budynków jak i dostosowanych pomieszczeÅ„ mieszkalnych dotyczÄ… przede wszystkim postÄ™powania z odpadami żywnoÅ›ciowymi, niejadalnymi produktami ubocznymi i innymi odpadami, zaopatrzenia w wodÄ™, wszelkich przedmiotów, sprzÄ™tu i instalacji pozostajÄ…cych w kontakcie z żywnoÅ›ciÄ…, Å›rodków transportu, opakowaÅ„ jednostkowych i zbiorczych, higieny osobistej pracowników, przechowywania produktów spożywczych, szkoleÅ„ oraz obróbki cieplnej.
Niemniej jednak przepisy Unii Europejskiej dopuszczajÄ… możliwość odstÄ™pstw od niektórych przepisów prawa żywnoÅ›ciowego.
ZakÅ‚ady produkujÄ…ce żywność tradycyjnÄ… pochodzenia zwierzÄ™cego mogÄ… skorzystać z odstÄ™pstw od niektórych wymagaÅ„ higienicznych okreÅ›lonych w rozporzÄ…dzeniu nr 852/2004 na mocy rozporzÄ…dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia z dnia 27 lipca 2007 r. w sprawie ogólnych odstÄ™pstw od wymagaÅ„ higienicznych w zakÅ‚adach produkujÄ…cych żywność tradycyjnÄ… pochodzenia zwierzÄ™cego (Dz. U. Nr 146, poz. 1024). Jeżeli dany zakÅ‚ad speÅ‚nia wymagania okreÅ›lone w ww. rozporzÄ…dzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, powiatowy lekarz weterynarii, zgodnie z w art. 69 ust. 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeÅ„stwie żywnoÅ›ci i żywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1225, z późn. zm.) może wydać decyzjÄ™ przyznajÄ…cÄ… indywidualne odstÄ™pstwa od wymagaÅ„ higienicznych okreÅ›lonych w załączniku II rozdziale II pkt 1 i rozdziale V pkt 1 rozporzÄ…dzenia nr 852/2004.
Przyznanie takich odstępstw jest możliwe jedynie wtedy jeżeli umożliwi stosowanie tradycyjnej metody produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego, określonej:
1. W wniosku o:
a) wpis produktu na listÄ™ produktów tradycyjnych prowadzonÄ… przez ministra wÅ‚aÅ›ciwego do spraw rynków rolnych lub
b) rejestracjÄ™ produktu wysÅ‚anym do Komisji Europejskiej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeÅ„ produktów rolnych i Å›rodków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 10, poz. 68, z późn. zm.) lub
2. w specyfikacji produktu, o której mowa w rozporzÄ…dzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie systemów jakoÅ›ci produktów rolnych i Å›rodków spożywczych (Dz. Urz. UE L 343 z 14.12.2012, str. 1).
W ramach przyznanych odstÄ™pstw można zrezygnować z wymogów dotyczÄ…cych zapewnienia aby Å›ciany, powierzchnie byÅ‚y skonstruowane z materiaÅ‚ów gÅ‚adkich, nieprzepuszczalnych, niepochÅ‚aniajÄ…cych lub odpornych na korozjÄ™.
Zastosowanie ww. odstÄ™pstw w praktyce oznacza m.in. umożliwienie zastosowania w danym zakÅ‚adzie drewnianych lub kamiennych póÅ‚ek do skÅ‚adowania serów dÅ‚ugo dojrzewajÄ…cych, bÄ…dź wykorzystywania w procesie produkcji tradycyjnych drewnianych pieców wÄ™dzarniczych.
Niemniej jednak przyznane odstÄ™pstwo nie może negatywnie wpÅ‚ywać na bezpieczeÅ„stwo produkowanej żywnoÅ›ci tradycyjnej pochodzenia zwierzÄ™cego, w szczególnoÅ›ci nie może przyczyniać siÄ™ do jej zanieczyszczenia.
Informacje dotyczÄ…ce produktów regionalnych i tradycyjnych sÄ… dostÄ™pne na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.