Podczas spotkania zaprezentowany został Raport „ Polska wieś 2014”, w którym autorzy ukazali zmiany, jakie zaszły na polskiej wsi w okresie reform ustrojowych i gospodarczych, w czasie przygotowań do integracji z Unią Europejską i tych, które nastąpiły, już po niej. Publikacja przedstawia także obecny stan wsi i rolnictwa w Polsce.
Odpowiadając na końcowe wyzwania raportu minister Marek Sawicki zaznaczył, że jeszcze proces reform nie zakończył się, a ok. 40 mld euro, które wpłynęło dotychczas do polskiego rolnictwa i na polską wieś, to dopiero półmetek tego, co czeka nas w kolejnych latach.
- Na polskie rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich mamy ponad 41, 5 mld euro. To są środki, na które składa się ok. 32 mld euro ze Wspólnej Polityki Rolnej, także środki, które kierujemy z dopłaty krajowej do II filara WPR, a więc do rozwoju obszarów wiejskich oraz ok. 5, 2 mld euro, które w ramach Polityki Spójności, także trafią na wieś – powiedział minister Sawicki.
Minister podkreślił, że w nowej perspektywie finansowej zarówno Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, jak i System Dopłat Bezpośrednich ulegają mocnej modyfikacji.
- Po 10. latach doświadczeń chcemy, aby środki z PROW były kierowane w ponad 50 % na rozwój i inwestycje w rolnictwie, w 32% na działania z zakresu polityki prośrodowiskowej, a w pozostałej części na rozwój obszarów wiejskich – zaznaczył szef resortu rolnictwa i dodał, że chce także, aby 25% środków, o które w wyniku decyzji unijnych i koalicyjnych, zostały kosztem II filara zwiększone dopłaty bezpośrednie, skierować na rozwój rolnictwa aktywnego, a więc produkcyjnego.
- Z tych środków 15% będą to dopłaty produkcyjne, o co się rolnictwo polskie od wielu lat się ubiegało. Zmiana WPR w 2003 roku sprawiła, że oddzielono płatności od produkcji, a ta nowa perspektywa finansowa daje szansę na dofinansowanie produkcji i tu właśnie chcemy dofinansowywać kierunki wrażliwe, np. zanikającą w niektórych regionach produkcję zwierzęcą, rośliny wysokobiałkowe, uprawy owoców miękkich, czy też chociażby produkcję cukru i skrobi – informował minister.
Zauważył też, że raport wskazuje przemiany strukturalne zachodzące w rolnictwie, ale widać, że tempo ich jest niewystarczające.
- Dlatego chcemy, aby w ramach dopłat bezpośrednich około 8, 3% koperty przeznaczyć na ich przyspieszenie, czyli aby nieco większe środki skierować do gospodarstw małych i średnich, tak żeby w czasie najbliższych siedmiu lat mogły one urynkowić się, uzyskać pewną samodzielność ekonomiczną i sprostać konkurencji na rynku krajowym i europejskim. Temu celowi będą służyć płatności dodatkowe dla gospodarstw średnich –powiedział minister.
W ramach nowej perspektywy finansowej minister Sawicki chciałby, aby można było bardzo mocno wspierać rolników młodych. Polska jest krajem, który ma ponad 14% młodych rolników, a więc dwa razy więcej niż średnia w UE i w opinii ministra jest to dla naszego rolnictwa olbrzymi potencjał przyszłościowego rozwoju.
Odnosząc się do zachodzących przemian strukturalnych, minister wskazał na propozycje skierowania środków PROW na modernizację gospodarstw rolnych w trzech poziomach: 200., 500. i 900. euro w zależności od rodzaju produkcji. Podkreślił także, że drugim istotnym elementem sprzyjającym tym przemianom będzie premia dla małych gospodarstw w wysokości 60 tys. zł, a także proponowana premia za wyjście z rolnictwa dla tych, którzy swej przyszłości w nim nie widzą, a obecnie utrzymują ziemię, często swojej ojcowizny, jako kapitał zapasowy.
- Dajemy im możliwość 120% dopłat bezpośrednich wypłaconych jednorazowo, tak, aby mogli zrezygnować z rolnictwa i rozwinąć działalności w innym kierunku, przeznaczając uzyskane środki np., jako wkład własny – zaznaczył minister
Podczas debaty głos zabierali wybitni naukowcy, a także byli ministrowie rolnictwa, szefowie organizacji rolniczych, europarlamentarzyści i parlamentarzyści. Obecni także byli szefowie instytucji wspierających rolnictwo, marszałkowie województw i samorządowcy.
Prezydent Bronisław Komorowski stwierdził, iż ma nadzieję, że dzisiejsze spotkanie stanie się zarzewiem do dyskusji w wielu miejscach i w wielu sprawach zarówno rolnictwa, jak i rozwoju polskiej wsi.
Cieszę się, że na te tematy daje się czasami rozmawiać ponad politycznymi podziałami – podkreślił prezydent Komorowski.
Dzisiejsza debata była próbą całościowej oceny dotychczasowej polityki wobec terenów wiejskich, nie tylko w ostatnich 10 latach, ale również w ciągu 25 lat przemian na polskiej wsi. Redaktorami naukowymi przedstawianego dziś raportu są: prof. Walenty Poczta, dr Iwona Nurzyńska i prof. Jerzy Wilkin.
- Należy pamiętać, że ważna część polskiego serca bije na wsi – powiedział na początku forum prof. Jerzy Wilkin, a w podsumowaniu zaznaczył, iż dzisiejsze spotkanie, w którym uczestniczą ministrowie rolnictwa 25. lecia wykazuje, że kierunek polskiego rolnictwa i wsi jest obszarem zbieżności wszystkich polityk i gospodarczych interesów.
