Rozmawiamy z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Krzysztofem Jurgielem
Remigiusz Zagraba: Od 18 lutego 2015 r. obowiązuje embargo na import wieprzowiny i jej przetworów do Rosji, Kazachstanu oraz Białorusi. Jak państwo polskie oraz firmy mięsne radzą sobie z tą sytuacją?
Krzysztof Jurgiel: Warto pamiętać, że Rosja była głównym odbiorcą wieprzowiny z Unii Europejskiej. Produkt ten stanowił około 25% unijnego eksportu ogółem w 2013 r. Z Polski wysyłano tam około 35,8 tys. ton, co stanowiło 8% wywozu mięsa wieprzowego ogółem. Do tego należy doliczyć około 15,2 tys. ton tłuszczów wieprzowych.
Pogłębieniem tych problemów było pojawienie się afrykańskiego pomoru świń przy granicy
z Białorusią. Od tego czasu granice wielu rynków zbytu w krajach trzecich są zamknięte dla polskiej wieprzowiny. Rynki tych państw stanowiły około 50% całkowitej wartości tego eksportu. Szczególnie dotkliwy jest brak możliwości wywozu wieprzowiny do krajów, takich jak: Japonia, Chiny i Korea Południowa. To wszystko zmusiło branżę mięsną do reorientacji kierunków zbytu. Obecnie blisko 83% eksportu lokowane jest na rynkach krajów UE. Tutaj jednak uzyskujemy niższe ceny. Ponadto wprowadzone restrykcje generują znaczące straty dla całego sektora trzody chlewnej w Polsce.
W odpowiedzi na powstałą sytuację, organizacje branżowe zintensyfikowały działania informacyjno-promocyjne w celu dywersyfikacji rynków zbytu.
Aktualnie prowadzone są kampanie promujące m.in. mięso wieprzowe oraz przetwory spożywcze wytworzone na bazie mięsa wieprzowego, tj. „Smaki Europy - jakość i tradycja” na rynkach Białorusi, Algierii i Chin oraz „Smak jakości i tradycji prosto z Europy” na rynkach Kazachstanu, RPA, Nowej Zelandii, Tajwanu i Singapuru.
Ponadto w celu pozyskania nowych rynków zbytu prowadzone są także kampanie: „Rozsmakuj się
w Europie” - promująca świeżą, schłodzoną, mrożoną wieprzowinę i jej przetwory, skierowana na rynki Japonii i Kanady oraz „EkoEuropa - jakość i tradycja” - promująca produkty rolnictwa ekologicznego, w tym mięso wieprzowe, na rynkach Japonii, Singapuru i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.
R.Z.: Spożycie mięsa drobiowego w Polsce od 2009 r. regularnie rośnie, eksport drobiu także ma się bardzo dobrze. Kupują od nas kraje UE oraz kraje trzecie. Co tak naprawdę decyduje o sukcesie polskiego drobiu?
K.J.: Polskie drobiarstwo w ostatnich latach rozwijało się bardzo dynamicznie ze względu na rosnącą sprzedaż zagraniczną. Warto zwrócić uwagę, że udział eksportu mięsa drobiowego w jego krajowej produkcji stanowi ponad 35%.
Branża drobiarska stała się potęgą na rynku europejskim zajmując pierwsze miejsce pod względem produkcji mięsa drobiowego. Pozycja lidera na unijnym rynku drobiu potwierdza wysokie standardy krajowej produkcji mięsa drobiowego i jego jakości oraz organizacji branży drobiarskiej. Polski sektor drobiarski dostosował się do wymogów i zasad produkcji na rynku unijnym dokonując szeregu inwestycji w tym obszarze co, jak pokazują dane w zakresie handlu, teraz procentuje. Jesteśmy
w stanie konkurować cenowo z unijnymi i światowymi producentami i to nie tylko pod względem skali produkcji, ale przede wszystkim dzięki produkcji bezpiecznego mięsa drobiowego o wysokiej jakości.
R.Z.: Na jakie wsparcie ze strony Ministerstwa Rolnictwa mogą liczyć obecnie producenci mięsa i wędlin w Polsce?
K.J.: Realizujemy politykę promocyjną produktów rolno-spożywczych. Jej celem jest kreowanie pozytywnego wizerunku polskich produktów rolno-spożywczych, w tym również przetworów mięsnych wysokiej jakości, w kraju i za granicą. Przejawia się to w organizowaniu narodowych wystąpień podczas największych światowych imprez wystawienniczych, na które zapraszamy producentów produktów wysokiej jakości, w szczególności produktów regionalnych, tradycyjnych i ekologicznych oraz uczestniczących w krajowych systemach jakości. Ponadto, producenci mogą włączyć się
w działania realizowane przez Agencję Rynku Rolnego, która realizuje działania promocyjne ukierunkowane na wsparcie biznesu. W tym zakresie agencja organizuje misje handlowe, szkolenia dla przedsiębiorców, czy spotkania B2B.
Organizacje branżowe lub międzybranżowe reprezentujące branżę mięsa wieprzowego mogą także pozyskać znaczące środki na promocję mięsa na rynku wewnętrznym i w państwach trzecich w ramach jednego z mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej. Przypomnę, że dofinansowanie działań informacyjnych lub promocyjnych w ramach tego instrumentu wynosi do 70% w przypadku prostych programów (program złożony przez jedną organizację lub większą liczbę tych organizacji, pochodzących z tego samego państwa) skierowanych na rynek wewnętrzny oraz do 80% w przypadku prostych programów skierowanych na rynek krajów trzecich i dla programów „multi” (program, w którym uczestniczy wiele państw, składany przez co najmniej dwie organizacje pochodzące z co najmniej dwóch państw członkowskich) skierowanych na rynek wewnętrzny i rynek krajów trzecich.
Dodatkowo, wymagany przy realizacji kampanii z udziałem środków unijnych wkład własny organizacji branżowej może pochodzić ze środków Funduszu Promocji Mięsa Wieprzowego, o ile takie zadanie zostanie zgłoszone przez organizację branżową lub międzybranżową i uwzględnione przez Komisję Zarządzającą tym Funduszem w Planie finansowym funduszu na dany rok.
Ponadto, na wsparcie promocji produktów wysokiej jakości będą mogły liczyć również grupy producentów uczestniczących w systemach jakości, składających się z co najmniej dwóch producentów, w ramach poddziałania „Wsparcie działań informacyjnych i promocyjnych realizowanych przez grupy producentów na rynku wewnętrznym” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. W ramach tego instrumentu, producenci produktów wysokiej jakości będą mogli uzyskać refundację 70% kosztów poniesionych na realizację działań informacyjnych lub promocyjnych. Obecnie trwają prace nad projektem stosownego rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Przewidujemy, że wdrożenie tego rozporządzenia nastąpi w czerwcu br.
R.Z.: W ostatnich latach wiele kontrowersji wzbudzał ubój rytualny w Polsce. Jak to obecnie wygląda i czy polskie firmy odzyskały utracone rynki?
K.J.: Rynki łatwo się traci, a ich odzyskanie trwa długo i nie jest proste. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z grudnia 2014 roku oznacza, że na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dopuszczalne jest dokonywanie w rzeźniach uboju według szczególnych metod wymaganych przez obrzędy religijne. Tym samym, w tym zakresie bezpośrednie zastosowanie znajduje art. 4 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1099/2009 z dnia 24 września 2009 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania, zgodnie z którym „w przypadku zwierząt poddawanych ubojowi według szczególnych metod wymaganych przez obrzędy religijne wymogi ust. 1 nie mają zastosowania, pod warunkiem że ubój ma miejsce w rzeźni”.
W art. 4 ust. 1 rozporządzenia 1099/2009 określono zaś, że „zwierzęta są uśmiercane wyłącznie po uprzednim ogłuszeniu zgodnie z metodami i szczegółowymi wymogami związanymi ze stosowaniem tych metod określonymi w załączniku I. Do chwili śmierci zwierzęta są utrzymywanie w stanie nieprzytomności i niewrażliwości na bodźce.”.
Informacje dotyczące eksportu mięsa są gromadzone zbiorczo, bez wyróżniania mięsa pochodzącego
z uboju według szczególnych metod wymaganych przez obrzędy religijne i dlatego nie jest obecnie możliwe podanie wielkości tego rodzaju eksportu.
R.Z.: Coraz większym zainteresowaniem cieszą się mięsne produkty tradycyjne i prozdrowotne. Jak Pan oceniacie przyszłość tych produktów i czy jest szansa ich promocji poza granicami kraju?
K.J.: Sektor produktów tradycyjnych cieszy się coraz większym zainteresowaniem zarówno producentów, jak i konsumentów. Aktywnie uczestniczymy we wspólnotowym systemie Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności. System ten obejmuje ochroną produkty regionalne i tradycyjne o wysokiej jakości. Zarejestrowanych mamy 37 produktów. Daje to możliwość zwiększania produkcji i promocji co przyczynia się do rozwoju obszarów, na których dany produkt jest wyrabiany. Dużym zainteresowaniem cieszy się również Lista Produktów Tradycyjnych, której celem jest identyfikacja i promocja produktów o co najmniej
25-letniej tradycji wytwarzania. Produkty te muszą stanowić element tożsamości społeczności lokalnej
i należeć do dziedzictwa kulturowego regionu, z którego pochodzą. Obecnie na Listę jest już wpisanych ponad 1500 produktów, w tym ponad 300 produktów mięsnych.
W ostatnim czasie obserwujemy wyraźny wzrost zainteresowania ze strony producentów wytwarzaniem przetworów mięsnych z tzw. kategorii produktów „premium” wiążących się ze stosowaniem możliwie prostych metod produkcji i ograniczaniem stosowania substancji dodatkowych.
Dlatego też aktywnie zabiegamy o popularyzację produktów regionalnych i tradycyjnych. Bierzemyy udział w różnego rodzaju targach krajowych np. „Regionalia” w Warszawie, Europejskich Targach Produktów Regionalnych w Zakopanem, NATURA FOOD w Łodzi, POLAGRA FOOD, a także
w zagranicznych np. Internationale Grüne Woche w Berlinie, Biofach w Norymberdze, Salima w Brnie.
W Ministerstwie przygotowywane są publikacje i płyty DVD z informacjami na temat polityki jakości żywności, które są dystrybuowane wśród producentów i konsumentów oraz artykuły popularyzujące te produkty w anglojęzycznym kwartalniku wydawanym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przy współpracy z Ministerstwem - „Polish Food”.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
www.minrol.gov.pl
