31 maja 2023 r. opublikowano w Dzienniku Urzędowym UE Rozporządzenie (UE) 2023/1115, znane jako EUDR (ang. EU Deforestation Regulation), które od 30 grudnia 2024 r. ma realnie wpływać na sposób handlu wybranymi towarami, w tym wołowiną. Celem rozporządzenia jest ograniczenie udziału UE w globalnym wylesianiu i degradacji lasów poprzez dopuszczanie do obrotu i eksportu wyłącznie produktów wolnych od wylesiania.
EUDR zastępuje wcześniejsze Rozporządzenie (UE) nr 995/2010 (EUTR) i stanowi część unijnego Zielonego Ładu oraz polityki ochrony bioróżnorodności. Obejmuje towary uznane za związane z wylesianiem: bydło (i produkty z wołowiny), drewno, kakao, kawa, guma, soja, olej palmowy oraz niektóre wyroby pochodne (np. czekoladę, skórę, opony czy meble).
Co EUDR zmienia dla branży mięsnej?
Rozporządzenie wprowadza zasadę, że każdy towar objęty EUDR, w tym wołowina i produkty przetworzone z bydła, może być dopuszczony do obrotu lub eksportowany tylko wtedy, gdy spełnia trzy warunki:
-
Nie pochodzi z terenów objętych wylesianiem po 31 grudnia 2020 r.
-
Został wyprodukowany zgodnie z prawem kraju pochodzenia.
-
Towarzyszy mu oświadczenie o należytej staranności (DDS).
System Informacyjny EUDR
Zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) 2024/3084, od 4 grudnia 2024 r. działa System Informacyjny EUDR – internetowy rejestr służący składaniu elektronicznych deklaracji DDS. Operatorzy (importerzy, producenci, eksporterzy) mają obowiązek rejestrować się w systemie i składać oświadczenia, zanim produkt trafi na rynek lub zostanie wywieziony poza UE.
Kluczowe obowiązki firm
1. Składanie deklaracji należytej staranności
Każdy podmiot wprowadzający produkt objęty EUDR na rynek UE (lub eksportujący go z UE) musi złożyć oświadczenie DDS. Musi ono zawierać m.in. dane produktu, kraj pochodzenia, dane GPS działek, z których pochodzi towar, ocenę ryzyka i działania zapobiegawcze.
2. Geolokalizacja źródła wołowiny
Obowiązkowe jest podanie współrzędnych geograficznych miejsca hodowli bydła, pastwisk, a w razie potrzeby – również rzeźni. Każda partia musi być identyfikowalna.
3. Odrębność partii
Mięso zgodne z EUDR nie może być mieszane z mięsem niewiadomego pochodzenia. Konieczne są osobne procedury przechowywania, transportu i przetwarzania.
4. Przechowywanie dokumentacji
Wszystkie dane należy archiwizować przez minimum 5 lat i udostępniać je organom na żądanie.
Harmonogram wdrożenia
| Data | Etap |
|---|---|
| 4 grudnia 2024 | Uruchomienie systemu informacyjnego EUDR |
| 30 grudnia 2024 | Początek stosowania EUDR dla dużych firm (o ile nie zostanie formalnie zatwierdzony okres przejściowy) |
| 30 grudnia 2025 (planowane)** | Nowy termin wejścia w życie dla wszystkich firm – po wprowadzeniu 12-miesięcznego okresu przejściowego |
| 30 czerwca 2026 | Początek obowiązywania EUDR dla mikro- i małych przedsiębiorstw |
**Na skutek decyzji z października 2024 r. Komisja Europejska i Parlament UE zatwierdziły 12-miesięczne odroczenie wejścia w życie EUDR, co daje przedsiębiorstwom czas na przygotowanie systemów należytej staranności.
Benchmarking krajów
Komisja Europejska wprowadziła system klasyfikacji krajów eksportujących pod kątem ryzyka deforestacji (benchmarking). Krajom przypisuje się status: niskiego, standardowego lub wysokiego ryzyka, co wpływa na zakres wymaganej analizy ryzyka.
Pierwsza oficjalna lista została opublikowana 22 maja 2025 r.:
green-forum.ec.europa.eu – klasyfikacja
Wyzwania dla zakładów mięsnych, sklepów i hurtowni
-
Zakłady mięsne muszą zapewnić pełną identyfikowalność surowca – od pochodzenia wołowiny po gotowy wyrób. Konieczne będą zmiany w procedurach magazynowych, zakupie systemów IT, oznaczaniu partii i analizie ryzyka.
-
Hurtownie i sklepy muszą zadbać, by kupowane produkty pochodziły od dostawców zgodnych z EUDR i aby dokumentacja była przechowywana przez wymagany okres.
-
Eksporterzy z Polski będą zobowiązani do samodzielnego składania deklaracji DDS, nawet jeśli towar opuści UE.
Podsumowanie
EUDR to przełom w podejściu UE do zrównoważonego handlu. Dla branży wołowiny oznacza obowiązek pełnej transparentności i odpowiedzialności w łańcuchu dostaw. Uruchomienie systemu informacyjnego EUDR i zbliżający się termin obowiązywania regulacji wymagają pilnych działań ze strony importerów, przetwórców, hurtowni i detalistów.
Dostosowanie się do EUDR to nie tylko wymóg prawny – to również szansa na budowanie wiarygodnej marki, odpowiedzialnej za środowisko i przyszłość europejskiego handlu mięsem.
Klauzula informacyjna
Powyższy materiał ma charakter ogólnych informacji i prezentuje opinie autora. Nie stanowi porady żywieniowej ani zobowiązania handlowego. Czytelnik powinien samodzielnie zweryfikować informacje i dostosować je do własnych potrzeb oraz obowiązujących regulacji.
