Hodowla zwierząt i konsumpcja mięsa stanowią temat coraz szerszej dyskusji w Europie, a także w innych zachodnich krajach. Jako specjaliści sektora hodowli zwierząt bierzemy ten fakt pod uwagę i robimy co w naszej mocy, aby prowadzić działalność, która uwzględnia potrzeby społeczne i obawy środowiskowe. W dalszym ciągu można osiągnąć więcej (co jest naszym celem).

W związku ze zbliżającym się szczytem ONZ ds. systemów żywnościowych, zauważyliśmy, że różni opiniotwórcy spoza społeczności rolniczej promują syntetyczne mięso wytworzone w laboratorium. Między innymi potentaci technologii postrzegają syntetyczne mięso jako najlepsze rozwiązanie dla wyzwań środowiskowych i wyraźnie promują jego produkcję. Wyrazili również zdecydowane wsparcie dla mięsa syntetycznego i aktywnie inwestują w ten sektor. Paradoksalne jest, że wizje odnośnie produkcji mięsa z obszaru high-tech, które zyskują na znaczeniu w ciągu ostatnich są w niewielkim stopniu przedstawiane na arenie publicznej.

Według nas, specjalistów europejskiego sektora hodowli, punkt widzenia i wspierający go model powinien stać się tematem dyskusji na forum publicznym, tak aby wpływ społeczny, środowiskowy, gospodarczy i na zdrowie publiczne był szeroko znany. Informacje na temat tego, że dieta bez „prawdziwego mięsa” i Europa bez hodowli zwierząt to odpowiedź na wyzwania spowodowane zmianami klimatycznymi są niedokładne i mogą mieć katastrofalne skutki dla naszego sposobu odżywiania, naszych terytoriów, środowiska, zróżnicowania i naszej kultury.

Opiniotwórcy, którzy jednogłośnie promują mięso syntetyczne twierdzą, że świat nauki ma już ustalone stanowisko odnośnie przyszłości hodowli zwierząt. Wydają się sądzić, że środowisko naukowe jednoznacznie poprze wycofanie hodowli zwierząt. Taka wizja może być również promowana w niektórych mediach, jednak szerszy zbiór badań naukowych jasno zaprzecza tym twierdzeniom. Ci sami opiniotwórcy często zdają się nie zauważać faktu, że hodowcy zwierząt, zwłaszcza w Europie, inwestują i podejmują działania w długim okresie, aby przy użyciu technologii i innych rozwiązań zwiększyć zrównoważoność prowadzonych przez nich operacji i poprawić dobrostan zwierząt. Europejskiemu sektorowi hodowli zwierząt udaje się każdego roku obniżać emisje dwutlenku węgla z produkcji dzięki stosowaniu szerokiego zakresu środków i inicjatyw, pomimo tego, że dochody rolników pozostają na niskim poziomie. Istotnie, rolnictwo europejskie skutecznie zwiększyło całkowitą wydajność o 25% od 1990 roku, zmniejszając emisję gazów cieplarnianych o 20% w tym samym okresie.

Musimy wziąć pod uwagę złożone składniki odżywcze, które naturalnie znajdują się w mięsie (witaminy, oligoelementy), a które ciężko będzie zastąpić. Należy również wziąć pod uwagę, że przejście na mięso syntetyczne może stanowić powód do obaw dla bezpieczeństwa żywnościowego w krajach, które opierają się na hodowli zwierząt i eksporcie mięsa, nie wspominając o tym, że może to doprowadzić do pogłębiającej się nierówności pomiędzy różnymi podmiotami łańcucha dostaw i mieć wpływ na przystępność cenową białek pochodzenia zwierzęcego dla konsumentów.

Ponadto ocena wszystkich aspektów społecznych, środowiskowych i gospodarczych związanych z zaniechaniem hodowli zwierząt w UE to bardzo skomplikowany proces, nawet dla naukowców zajmujących się rolnictwem i hodowlą zwierząt. Jednakże we wszystkich scenariuszach pojawiają się co najmniej trzy wyraźne konsekwencje jakie niesie ze sobą przejście na mięso syntetyczne w 100%.

Europa straci lidera biogospodarki o obiegu zamkniętym. Hodowla zwierząt pełni wiele wartościowych funkcji, które w przeciwnym razie znikną. Poprzez waloryzacje produktów ubocznych łańcucha żywnościowego, hodowla zwierząt ma wkład we wzrost efektywności rolnictwa. Recykling lub jak niektórzy mówią „upcycling” biomasy z niejadalnych dla ludzi zasobów takich jak trawa, słoma lub otręby to istotny proces. Jeżeli te zasoby i pozostałości nie zostaną spożyte przez zwierzęta hodowlane, mogą szybko stać się obciążeniem dla środowiska, jako że zapotrzebowanie ludzi na żywność przetworzoną rośnie. Sektor hodowli zwierząt nie tylko wytwarza żywność, ale również szeroką gamę produktów ubocznych takich jak obornik czy inne pozostałości. Obecnie na 40% powierzchni ornej wykorzystuje się organiczne nawozy pochodzące z produkcji zwierzęcej. Odejście od produkcji zwierzęcej w Europie doprowadzi do znaczącego wzrostu stosowania nawozów sztucznych. Istnieje wiele więcej mniej znanych produktów ubocznych, które ciężko będzie zastąpić, nie doprowadzając do wysokiego kosztu środowiskowego, gospodarczego i społecznego. Przykładem może być skóra (zastąpiona przez materiały oparte na paliwach kopalnych) czy składniki farmaceutyczne (zastąpione przez składniki syntetyczne) etc. Czy taki model społeczeństwa jest przewidziany w Zielonym Ładzie?

Nastąpi zubożenie europejskich obszarów wiejskich, a produkcja żywności będzie koncentrowała się w rękach kilku przedsiębiorstw technologicznych. Obecnie hodowla zwierząt stanowi kluczowy element europejskich obszarów wiejskich. Zwierzęta są hodowane prawie we wszystkich regionach Europy z wykorzystaniem różnorodnych systemów produkcji dopasowanych do lokalnych warunków gospodarczych, geograficznych i socjologicznych. Sektor hodowli zwierząt ma znaczący wkład w europejską gospodarkę (184 mld euro rocznie, 45% łącznej działalności rolniczej) i bilans handlowy, a także tworzy miejsca pracy dla prawie 30 mln ludzi. Brak tego elementu spowoduje szybsze wyludnianie obszarów wiejskich, co zwiększy presje związaną zaludnieniem miast i doprowadzi do zerwania więzi z naturą i naszym dziedzictwem kulturowym. Planowana rewolucja oparta na syntetycznym mięsie nie jest rozwiązaniem dostępnym dla wszystkich. Żywność syntetyczna będzie zaawansowana technicznie, wysoko przetworzona i opracowana z wykorzystaniem patentów. Z tego względu jasne jest, że w społeczeństwie opartym na „100% mięsie syntetycznym” produkcja będzie skoncentrowana, przenośna i oderwana od natury i obszarów wiejskich. Jeżeli idei społeczeństwa bez produkcji zwierzęcej przyświeca filantropia, powinna również obejmować dzielenie się patentami i technologiami ze wszystkimi, a zwłaszcza z krajami rozwijającymi się.

Ślad węglowy związany z naszym sposobem odżywiania nie obniży się znacząco, tak jak obiecują to syntetyczne zamienniki. Z perspektywy zmiany klimatu, świat bez hodowli zwierząt prawdopodobnie nie jest rozwiązaniem o które nam chodzi. Bardzo trudno będzie utrzymać nasze europejskie łąki i żywopłoty bez przeżuwaczy. Hodowla zwierząt reguluje obieg ekologiczny, zamyka obieg substancji odżywczych, poprawia żyzność gleby i sekwestracje węgla poprzez recykling i stosowanie obornika jako biozasobu, a także poprzez wykorzystanie użytków zielonych, które nie są odpowiednie dla upraw. Jeżeli chodzi o uprawy mieszane i obszary przeznaczone pod hodowlę zwierząt, płodozmian użytków zielonych również ma na celu ograniczenie obecności szkodników na uprawach i umożliwienie rolnikom redukcji stosowania pestycydów. Ponadto, tylko w niewielkim stopniu dokonano oceny śladu węglowego syntetycznej alternatywy dla mięsa, który może nie być tak niski jak oczekiwano początkowo. Skąd będzie pochodziła surowica wykorzystana do hodowli tkanek? Ile energii będą potrzebowały te tkanki do wzrostu? Jakie antybiotyki, fungicydy czy hormony będą potrzebne do kontroli produkcji?

Jeżeli naprawdę chcemy ograniczyć wpływ klimatyczny produkcji białka zwierzęcego, potrzebne są inwestycje w innowacje dla sektora hodowli zwierząt. Nasz sektor jest gotowy przeprowadzać dalsze innowacje i podejmować ciągłe wysiłki, aby zredukować swój wpływ na środowisko. Nasze możliwości redukcji emisji i wpływu naszego sektora przyćmiewają jakikolwiek wpływ, który może być osiągnięty przez wykorzystanie alternatywy dla mięsa.

Podsumowując pozwolimy sobie zacytować francuskiego specjalistę w dziedzinie agronomii z instytutu INRAE, Jeana-Louisa Peyrauda, który w 2017 r. stwierdził „Świat bez hodowli zwierząt jest tylko utopią w krótkim, średnim i długim okresie. Najwyższy czas,abyśmy powrócili do bardziej realistycznego podejścia, które jest oparte na faktach. Odejście od produkcji zwierząt nie ma dla ludzkości absolutnie żadnego sensu. Nie oznacza to jednak, że nie powinniśmy usprawniać metod hodowli, szanować zwierząt, zapewnić im godnych warunków do życia i upewnić się, że ubój przebiega bezboleśnie i bezstresowo. W dalszym ciągu należy przeprowadzać badania i innowacje, aby ograniczyć negatywny wpływ sektora hodowli zwierząt i polepszyć usługi, jakie świadczy naszemu społeczeństwu.